Deniz Taşımacılığında Durgunluk: Küresel Arz-Talep Dengesizliği

Global Konteyner Taşımacılığı Krizi

Deniz taşımacılığı sektörü, 2025’in ilk yarısında sergilediği duraklama ile dikkat çekiyor. Drewry Dünya Konteyner Endeksi, yılbaşından bu yana yaşanan yaklaşık %40’lık düşüşle, arz-talep dengesizliğini gözler önüne seriyor. Endeks, Ocak ayında 4.000 dolara yaklaşan seviyesinden, Temmuz ortasında 2.499 dolara kadar gerileyerek sektördeki baskının boyutunu ortaya koymuştur.

Ticari Faktörler ve Jeopolitik Riskler

Küresel ticaretteki yavaşlama, artan jeopolitik riskler ve ABD-Çin ticaret gerilimi, bu düşüşü tetikleyen başlıca etkenler arasında yer alıyor. ABD’nin, Çin ürünlerine getirdiği gümrük vergileri, piyasalardaki dalgalanmanın önemli bir kaynağı olarak öne çıkıyor. Mayıs-Haziran döneminde uygulanan gümrük tarifelerine verilen kısa süreli ara, kısa vadeli bir toparlanma sağlamış fakat talep yetersizliği ve arz fazlalığı bu kazanımı silip süpürmüştür.

Spot Navlun Oranlarındaki Düşüş

Uzmanlar, yılın ikinci yarısında navlun fiyatlarındaki düşüşün daha da hızlanacağını öngörüyor. Lojistik analiz şirketi Xeneta’ya göre, Asya’dan ABD kıyılarına giden konteynerlerin ortalama spot fiyatları, 1 Haziran’dan bu yana %50’nin üzerinde gerileme göstermiştir. Bu durum, piyasalardaki kapasite fazlasının devam ettiğini gözler önüne seriyor ve taşıyıcıları agresif kapasite artırımlarına yönlendirmiştir.

Gümrük Vergileri ve İptaller

DHL Global Forwarding Asia Pacific CEO’su Niki Frank, yaz aylarında artan Asya-Kuzey Amerika trafiğinin, yüksek arz nedeniyle sürdürülebilir olmadığını vurguladı. Gümrük vergisi muafiyetlerinin sona ermesiyle beraber, denizcilik firmaları bazı seferlerini iptal etmeye başlamıştır.

Yeni Gemi Siparişlerinde Düşüş

Deniz Ticaret Odası (DTO) Başkanı Tamer Kıran, Ağustos ayındaki açıklamasında, deniz taşımacılığındaki düşüşü "küresel gemi siparişlerinin seri biçimde azalması" şeklinde değerlendirdi. 2025’in ilk yarısında 1000 GT ve üzeri gemi siparişlerinde %63,8’lik bir azalma yaşanmış, Çin ise bu durumdan en olumsuz etkilenen ülke olmuştu. Kıran, "2025 yılında küresel denizyolu taşımacılığının yalnızca %0,1’lik bir artışla 12,7 milyar ton seviyesinde kalması bekleniyor," dedi.

Koster Pazarında Gelişmeler

Türkiye’nin artan ithalatı, nehir-deniz tipi koster taşımacılığında sınırlı bir canlanma sağladı. Özellikle Azov-Marmara ve Rostov-Marmara arasında buğday taşımacılığında navlun artışları gözlemlenmektedir.

Sonuç: Belirsizlik Devam Ediyor

Küresel deniz taşımacılığı sektörü, arz fazlası, jeopolitik krizler ve ticaret savaşları nedeniyle tarihi bir durgunluk yaşamaktadır. Yakın gelecekte kalıcı bir toparlanmanın zor gerçekleşeceği öngörülmektedir. Uzmanlar, sektörde düşük navlun fiyatları ve yüksek belirsizlikle karşılaşmaya devam edileceği konusunda hemfikir.

Bu durum, deniz taşımacılığında yalnızca fiyatların düşmesiyle kalmayıp, aynı zamanda ticaretin genel dinamiklerini de etkilemektedir. Uzun vadede bu belirsizlikler, global ekonomik dengeleri zedeleme potansiyeline sahip. Piyasa oyuncularının hemen harekete geçmesi ve esnek stratejiler geliştirmesi hayati öneme sahip olacaktır.