Berkay Şayir / Şanghay Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yüksek Lisans Öğrencisi

Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) tarafından yayımlanan “Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporu” belgesi, üniversitelerin işleyişlerini desteklemeyi ve performanslarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu rapor, Çin’deki üniversite eğitimi deneyimine paralel olarak Türkiye’nin üniversite eğitimini ele alış şeklini incelemektedir.

Öğrenci Seçimi

Rapora göre Türkiye’de 208 üniversitede toplam 8.306.121 öğrenci bulunmaktadır. Çin’de ise 3000’den fazla yükseköğrenim kurumu bulunmakta olup 44,3 milyon yükseköğrenim öğrencisi bulunmaktadır. Bu durum, üniversite başına düşen öğrenci sayısının Türkiye’de Çin’e göre 4 kat daha fazla olduğunu göstermektedir. Öğrenci seçiminde ise Çin’deki pratikler, Türkiye’den farklı olarak daha seçici ve rekabetçi bir yaklaşım benimsemektedir. Örneğin, Çin’de lisansüstü eğitim veren üniversitelerin sadece %6,7’si öğrenci kabul etmektedir.

Akademik Yayın

Üniversitelerin akademik yayın performansı açısından Çin’i yakalaması mümkün değildir. Türkiye’de ulusal hakemli dergilerde yayımlanan yayın sayısı öğretim elemanı başına düşen ortalamada %0,25’tir. Endeksli dergi ve kitaplardaki yayın ortalaması ise %0,44’tür. Bu rakamlar, Türkiye’nin akademik yayın konusunda hala gelişmeye açık olduğunu göstermektedir.

Öğretim Üyesi Yeterliliği

Türkiye’de öğretim görevlisi olarak akademisyenlik kariyerine başlayabilmek için yüksek lisans mezunu olmak yeterlidir. Bu durum, kaliteli akademisyen yetiştirmesi ve seçmesi açısından eleştirilmektedir. Çin’de ise akademisyen olabilmek için doktora mezunu olmak ve doktora sonrası araştırma deneyimi gerekmektedir. Bu süreç, akademisyen adayından uluslararası endekslerde yayınlar üretmesi beklenen rekabetçi bir süreçtir.

Patent ve Faydalı Model Sayısı

Türkiye’de 2022 yılında 149 üniversitenin 2.415 patent, faydalı model veya tasarım başvurusu yaptığı, bunlardan 826 patent, 231 faydalı model veya tasarım başvurusunun olumlu sonuçlandığı belirtilmiş. Bu rakamlar, Türkiye’nin patent ve faydalı model konusunda Çin’i yakalayamadığını ortaya koymaktadır.

Üniversitelerde Bilim Üretimi

YÖK başkanı, üniversitelerin uluslararası ilişkilerini güçlendirmeyi hedeflediklerini belirtmiş, ancak Çin gibi bilim dünyasının önde gelen ülkelere yönelik bir ilgi görülmemektedir. Türkiye’nin bu ülkelerin bilimsel kaynaklarından faydalanması önemlidir. Bunun yanında, üniversitelerin bilim üretmeye odaklı kadrolarla donatılması ve bilimsel çalışmaların teşvik edilmesi gerekmektedir.