İngiltere, Filistin’i Resmen Tanıyacak: Tarihi Bir Dönüm Noktası

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, pazartesi günü Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda düzenlenecek üst düzey bir uluslararası konferansta Filistin’i resmen tanıyacağını açıklamaya hazırlanıyor. Bu adım, 1917’de İsrail’in kuruluşuna zemin hazırlayan Balfour Deklarasyonu’ndan bir yüzyıl sonra "tarihi bir yüzleşme" olarak değerlendiriliyor.

Küresel Güney Ülkelerinin Beklentileri

BM’deki delegeler, özellikle Küresel Güney ülkeleri, Britanya’nın bu açıklamasını sevinçle karşılamaya hazırlanıyor. Ancak, Telegraph gazetesinin haberine göre, bu alkışların ardından sert gerçekler değişmeyecek: Bağımsız bir Filistin devleti kurulma ihtimali büyük ölçüde ortadan kalkmış durumda.

İki Devletli Çözümün Çıkmazı

Uzmanlar, yıllardır iki devletli çözümün "kağıt üzerinde kaldığını" ifade ediyor. 2012’de dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, ilerleme sağlanmadığı takdirde bu çözümün "imkansız hale geleceği" uyarısında bulunmuştu. Bugüne dek hiçbir ilerleme sağlanmadığı için bu ihtimalin gerçeğe dönüşmüş olduğu görülüyor. Ürdün Nehri ile Akdeniz arasında 7 milyondan fazla Yahudi ve yaklaşık aynı sayıda Filistinli yaşıyor. Ne bir taraf diğerini yok edebilir ne de bir taraf diğerinin yönetimini kabul edebilir. Teorik olarak hala tek çözüm iki devlet, ancak sahadaki koşullar bu ihtimali neredeyse ortadan kaldırmış durumda.

İsrail’in Yerleşim Politikaları

İsrail, 1967’de işgal ettiği Batı Şeria’yı onlarca yerleşimle adeta parçalayarak fiili kontrolünü artırdı. Bugün bölgede 500 binden fazla Yahudi yaşıyor. Bu durum, "yaşanabilir bir Filistin devleti" ihtimalini neredeyse sıfıra indiriyor. İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Tel Aviv’in politikalarını şu sözlerle özetliyor: “Her yeni konut, iki devletli çözümün tabutuna çakılan bir çivi.”

Kudüs ve Gazze’nin Durumu

1967’de İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’te 200 binden fazla Yahudi yerleşimci yaşıyor. Hiçbir İsrail hükümeti Kudüs’ü bölmeye yanaşmıyor. ABD’li eski diplomat Aaron David Miller, iki devletli çözüm için gerekli koşulların güçlü liderlik, ortak hedef, etkili arabulucu ve Arap ülkelerinin desteği olduğunu belirtiyor; ancak bu koşulların bugün mevcut olmadığını vurguluyor. Miller, “Bugün itibarıyla iki devletli çözüm imkansız. Ama sonsuza kadar imkansız demek de yanlış olur” diyor.

Sonsuz Çatışma İhtimali

Siyasi uzmanlar, Ortadoğu’da artık “çözüm” yerine “kalıcı çatışma” ihtimaline hazırlanılması gerektiğini düşünüyor. İsrail’in saldırıları, Filistinlilerin yerinden edilmesi ve Tel Aviv gözünden Hamas’ın durumu, iki devletli çözümü fiilen rafa kaldırmış durumda.

Oksijen’in Notu

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 22 Eylül Pazartesi günü Filistin’i devlet olarak tanıyacağını duyurdu. Bu açıklamadan kısa bir süre sonra Portekiz de Filistin devletini pazar günü resmen tanıyacağını açıkladı. Dışişleri Bakanı, İngiltere ziyareti sırasında ülkenin Filistin’i tanımayı değerlendirdiğini belirtmişti.

Bu gelişmeler, uluslararası ilişkilerde önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor. Filistin’in tanınması, sadece bölgedeki dinamikleri değil, aynı zamanda küresel politikaları da etkileyebilir. Ancak, mevcut koşullar altında iki devletli çözümün imkansız hale gelmesi, kalıcı bir barışın sağlanmasının önündeki en büyük engel olarak duruyor.