Türkiye Ekonomisinde İşsizlik ve Genç Nüfus Sorunları: Cinsiyet Eşitsizliği ve Sektörel Değişim

Türkiye’deki İşsizlik Oranları ve Cinsiyet Eşitsizliği

Ücretlerin genel seviyesinde asgari ücrete komşu ücretlerin toplam ücretlerin yaklaşık yüzde 70’ini oluşturduğu bir ortamda, tek kişinin çalışarak aile geçimini sağlaması neredeyse imkânsız hale gelmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 18 Kasım 2025 tarihinde yayınladığı ‘2025 Yılı Üçüncü Çeyrek İşgücü İstatistikleri’ ile işsizlik oranlarına ilişkin önemli veriler sundu.

Mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) işsizlik oranı yüzde 8,5 olarak belirlendi. Bu rakam uzun süredir gördüğümüz bir seviyede olduğu için çok fazla dikkat çekmemiş olabilir. Ancak genç nüfusta MEA işsizlik oranının üçüncü çeyrekte yüzde 15,3 olması dikkat çekicidir. Gençlerde işsizlik oranı, manşet işsizlik oranının neredeyse iki katı civarındadır.

Kadınların İşgücü Pazarındaki Durumu

Genç nüfusun 15-24 yaş grubunu kapsadığı göz önüne alındığında, işsizlik oranı erkeklerde yüzde 11,7, kadınlarda ise yüzde 21,8 olarak tahmin edilmektedir. 15 yaş ve üstü için istihdam oranı kadınlarda yüzde 32,1 iken, bu oran erkeklerde yüzde 66,2’dir. Nüfusun yaklaşık yarısını oluşturan kadınların düşük istihdam oranı, iş gücüne katılımda ciddi sıkıntılar olduğunu göstermektedir. Mevcut ekonomik koşullarda erkeğin çalıştığı, kadının ise çalışmadığı bir yapıda aile geçimi sağlanamaz. İşsizlik ve düşük ücretler mutsuzluk, boşanma ve daha ciddi toplumsal sorunlara yol açabilir.

2024’te Türkiye’nin toplam nüfusu 85,6 milyon iken, genç nüfus 12,8 milyon olarak belirlenmiştir. Genç nüfusun toplam nüfusa oranı yüzde 14,9’a düşmüş durumdadır. Nüfus yaşlanmakta, genç nüfusta ciddi bir düşüş gözlemlenmektedir.

Ekonomide Sektörel Değişim ve Sanayisizleşme Riski

Geri döndüğümüzde, işsizlik oranları üzerinden yürütülmesi gereken bir diğer önemli analiz, Türkiye’nin hızla bir ‘erken sanayisizleşme’ sürecine girmekte olduğudur. Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam verilerine göre, toplam istihdamın yüzde 59,3’ü hizmetler sektöründe, yalnızca yüzde 19,8’i sanayide bulunmaktadır. 2025’in üçüncü çeyreğinde sanayide 147 bin işgücü kaybı yaşanmış, buna karşın hizmetler sektörü 159 bin kişi istihdam etmiştir.

Bu da sanayiden hizmet sektörüne doğru net bir kayışın olduğunu göstermektedir. Ancak bu durum, iki büyük tehlikeyi beraberinde getirmektedir: İlk olarak, Türkiye’nin belirli sanayi kollarından çıkmış olması, bilinçli bir tercihle mi yoksa ekonomik politikaların bir sonucu mu olduğu önemlidir. Eğer bilinçli değilse, bu durum sürdürülebilir bir ekonomik yapı oluşturmaz.

İkinci tehlike, hizmetlerden sanayiye dönen iş gücünün kalıcı bir kayba neden olacak olmasıdır. Özellikle yaşlanan nüfus ve eğitim sisteminin yeterli düzeyde olmaması, sanayi sektörünün iş gücü kaybını telafi etme yeteneğini kısıtlamaktadır.

Sonuç: Geleceğe Dair Endişeler

Verilere göre, ülkedeki emek yoğun sektörler, işgücü maliyetlerinin artışı nedeniyle üretimlerini başka ülkelere taşımak zorunda kalmaktadır. Bu durum, kendi ekonomik rakiplerimizi yaratmak anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, Türkiye’nin iş gücü piyasası cinsiyet eşitsizliği, gençlik sorunları ve sanayisizleşme gibi ciddi sorunlarla karşı karşıya. Bu konuların gündeme alınması ve güçlü politikaların üretilmesi, ülke ekonomisinin sürdürülebilirliği için hayati öneme sahiptir.

Üst düzey verimliliği artırmak ve sanayi ile teknolojik yatırımları teşvik etmek, gelecekte ortaya çıkabilecek olumsuz senaryoları engelleyebilir. Türkiye’nin, sürdürülebilir bir ekonomik yapı oluşturması için gereken adımları atması gerekmektedir.