Genetik ve Sosyal Sınıf Hareketliliği: Eğitimle Farkları Kapatmak Mümkün

Eğitim Genleri Ekonomide Seçim Yapıyor

Kolombiya Üniversitesi’nde genom ve toplum sağlığı araştırmacısı Daniel W. Belsky ve ekibi, “Beş uzun dönemli çalışmada sosyal sınıf hareketliliğinin genetik temelleri üzerine analiz” başlıklı kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdi. Araştırma, bireylerin ekonomik başarısının yalnızca eğitim, şans veya aile çevresi gibi faktörlere bağlı olmadığını, genetiğin de bu konuda önemli bir rol oynadığını ortaya koyuyor. Uzmanlar, uygun eğitim imkanlarıyla bu genetik farklılıkların azaltılabileceğini vurguluyor.

Gen İle Eğitim Bağlantısı

Araştırma, ABD, Birleşik Krallık ve Yeni Zelanda’dan elde edilen verileri inceleyerek eğitimle bağlantılı genetik profillerin bireylerin gelir düzeyleri ve mesleki başarıları üzerinde doğrudan etkisi olduğunu tespit etti. Eğitimle bağlantılı gen puanı (poligenik skoru) yüksek olan bireyler, daha uzun eğitim süreleri, yüksek gelirli pozisyonlar ve daha fazla tasarruf sahibi olma eğilimindedir.

Genetik ve Sosyoekonomik Avantaj İlişkisi

Araştırma, genetik avantajların genellikle sosyoekonomik avantajlarla birleştiğini de gösteriyor. Yüksek eğitim ve gen puanına sahip bireylerin çoğunlukla daha varlıklı ve eğitimli ailelerde yetiştiği tespit edildi. Bu bulgu, bilim insanlarının “gen-çevre korelasyonu” dediği gözlemi doğruluyor. Ancak araştırmada, genetik puanı yüksek kardeşlerin bile eğitim ve fırsatlar açısından farklılıklar yaşayabileceği ve bu farkların eğitimle azaltılabileceği ifade ediliyor.

Sosyallik ve Genetik Miras

Ebeveynlerin gelir düzeyinden bağımsız olarak yüksek genetik puana sahip bireylerin, kendi yaşamlarında sosyal ve ekonomik olarak başarılı olabilecekleri sonucuna da ulaşıldı. Özellikle annelerin eğitimle ilişkili genetik profilleri, çocukların akademik ve ekonomik başarılarını olumlu şekilde etkileyebiliyor. Bu durum, genetik etkilerin çevresel faktörlerle şekillendirilip değiştirilebileceğini gösteriyor.

Genetik Kader Değildir

Araştırmacılar, elde edilen bulguların sosyal politikalar açısından önemli bir uyarı niteliğinde olduğunu belirtiyor. Genetik eğilimler ekonomik hareketliliği etkileyebilse de bunların değiştiremeyeceği anlamına gelmiyor. Eğitim kalitesinin artırılması, erken çocukluk dönemi destekleri ve gelir eşitsizliğinin azaltılması gibi politikalar, genetik dezavantajların büyük ölçüde dengeleyici olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmalar, sosyal köken ve çevresel faktörler göz önünde bulundurulduğunda genetik etkinin %10 ila %50 arasında azalabileceğini göstermektedir.

Farkları Kapatmak Mümkün

Belsky ve ekibinin çalışmaları, ekonomik eşitsizliğin yalnızca gelir, eğitim ya da fırsat farklılıklarıyla değil, genetik yapı ile çevresel koşulların etkileşimiyle şekillendiğini ortaya koyuyor. Araştırmaya göre, "Genler kader değil, eğitim ve eşit politikalarla fark yaratılabilir."

Bu araştırma, genetik faktörlerin sınıf hareketliliği üzerindeki etkisini ele alması bakımından önemli bir gösterge sunuyor. Eğitim politikalarının ve sosyal desteklerin, bireyleri genetik farklılıkların ötesine geçirerek başarıya ulaşmalarında kritik bir rol oynayabileceği gerçeği, gelecek nesiller için umut verici bir perspektif sağlamaktadır. Eğitim sistemimizde yapılacak iyileştirmelerle, özellikle YKS ve LGS gibi sistematik süreçlerle, bu farkların kapatılması mümkün görünüyor.