Eğitimde Dikey Hareketlilik: Gerçekten Eşit Fırsatlar Sunabiliyor muyuz?

Cumhuriyet ve Dikey Mobilizasyon

Cumhuriyet, imkanları kısıtlı çocuklara yukarı doğru bir hareket, bir üst sınıfa geçme imkanı sunma yeteneğiyle tanımlanır. 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, büyüdüğü İslamköy’deki yoksulluk içinde yetişse de Cumhuriyet’in sunduğu fırsatlar sayesinde Cumhurbaşkanı olmuştur. Bu durum, Cumhuriyet’in sunmuş olduğu "dikey mobilizasyon"un en anlamlı örneklerinden biridir.

Eğitimdeki Eşitlik İddiası

Bugünkü eğitim sistemine göz attığımızda, her çocuğun eşit fırsatlara sahip olduğunu söylemek güç. Resmi olarak herkesin eğitim alabileceği belirtilse de, pratikte durum bambaşka. Devlet lisesi ve üniversite eğitiminde halen bazı fırsatlar bulunsa da, eğitim kalitesi ve erişim açısından büyük farklar mevcut.

MEB ve Eğitim Kalitesi

Milli Eğitim Bakanlığı’nın çabalarına rağmen, öğrencilerin karşılaştığı engeller, başarıyı önemli ölçüde etkiliyor. İmam hatip okullarında kaliteli eğitim sunanların sayısı oldukça sınırlı. Eğitim sistemi, fakirliği yeniden üreten bir mekanizma hâline gelmiş durumda. Bu durum, özellikle sosyal ve ekonomik açıdan dezavantajlı kesimlerden gelen öğrencileri olumsuz yönde etkiliyor.

Siyasi Nepotizmin Etkisi

Eğitimde fırsat eşitliğini aşabilen çocukların kariyerinde başarılı olma şansı, genellikle ailelerinin sosyal statüsüne ve bağlantılarına bağlı. Sınavlarda yüksek not alan öğrenciler, mülakat aşamasında elenebiliyor. Siyasi nepotizm, liyakatin önüne geçerek, iş dünyasında da ciddi engeller oluşturuyor.

Eşit Fırsatların Kaybolması

Günümüzde, iyi eğitim almış çocukların dahi istihdam edilme şansı azalmış durumda. Özellikle özel sektörde bilgiden çok diplomaların önem kazandığı bir ortamda, nitelikli bireylerin bu alanda var olabilmesi zorlaşıyor.

Eğitimde Gelecek Kaygısı

Bu durum, toplumun geleceği için endişe kaynağı. Kötü eğitim alan gençlerin, daha sonra yöneticilik pozisyonlarına gelmesi, ülkenin genel eğitim seviyesini düşürüyor. Eğitimin kalitesizleşmesi, bir zincirleme etki yaratıyor; kötü eğitilmiş öğretmenler, kötü öğrenciler yetiştirirken, bu döngü devam ediyor.

Hükümetin özellikle eğitim politikalarında yaşadığı sarsıntı, kaybedilen yılların telafisinin zorluğunu gözler önüne seriyor. Eğitim sisteminin düzeltilmesi için yapılacak reformlar, genç nesillerin yetişmesini sağlayacak bir yapı kurmayı gerektiriyor.

Eğitim sistemi, toplumun geleceğini doğrudan etkileyen bir alandır. Eğitimin kalitesi üzerine yapılacak etkili reformlar, nesiller boyu sürecek bir iyilik zincirinin başlangıcı olabilir. Bu nedenle, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması, sadece bireyler için değil, toplumun geneli için kritik bir öneme sahiptir.