Türkiye Ekonomisinde Önemli Düzenlemeler: TBMM’de Görüşülecek Kanun Teklifinin Etki Analizi

Ekonomik Düzenlemeler ve Hedefler

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu, 25 Haziran‘da ekonomiye yönelik önemli düzenlemeleri içeren Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni değerlendiriyor. Bu düzenlemeler, yerli üretimi desteklemeyi, döviz işlemlerini düzenlemeyi ve mali disiplin sağlamayı amaçlıyor.

Yetkili Müesseselerden Alınan Sonuçlar

Denetim ve İdari Yaptırımlar

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın denetiminde olan 981 yetkili müessese, 2021-2025 yılları arasında toplam 4 bin 884 aykırılık nedeniyle 155 milyon lira idari yaptırım talebiyle karşılaştı. Özellikle 2018-2025 döneminde, yetkisiz döviz alım satımı yapan 2 bin 604 iş yeri denetlendi. Bu yerlerden 761’inde yasadışı işlem tespit edildi; 566’sının faaliyetleri geçici olarak durdurulurken, 195’inin ise sürekli olarak kapatıldığı bildirildi. Bu süreçte, ilgili savcılıklardan 214 milyon lira idari ceza talep edildi.

Fazla Mesai Düzenlemeleri

Personel Ücretlerinde Değişiklikler

Gelir İdaresi Başkanlığı, taşra teşkilatında görevli memurlara yönelik fazla mesai ücretlerinde değişiklik yapıyor. Buna göre, fazla çalışılan her bir saat için ödenecek gösterge rakamı 300’e çıkartılacak. Hali hazırda 40 bin 353 personelin yüzde 40’ının denetimlerde görevlendirilmesi durumunda, aylık gider etkisi 179 milyon lira olarak öngörülüyor. Böylece memurların aylık fazla mesai ücretleri 8 bin 100 liradan 15 bin 188 liraya yükselecek.

Serbest Bölge Vergi İstisnaları

Vergi Ayrıcalıkları ve Ekonomik Etkisi

Serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalara, kazançlarını gelir ve kurumlar vergisinden istisna etme olanağı sunuluyor. 2024 yılı verilerine dayanarak, bu düzenlemenin 700 milyon lira gelir kaybına yol açması bekleniyor. Bu değişiklikler, yatırımcıları serbest bölgelerde iş yapmaya teşvik ederken, ekonomik canlılığı artırmaya yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

AR-GE Teşvikleri

Araştırma ve Geliştirme Destekleri

AR-GE merkezleri ve teknoloji geliştirme bölgelerinde, istihdam edilen personelin ücretlerinden vergi alınmayacak. Geçen yıl 88 bin 436 hizmet erbabı için 25 milyar lira, AR-GE merkezlerinde ise 99 bin 193 kişi için 23 milyar lira vergi istisnası sağlandı. Bu düzenlemenin yıllık gelir etkisinin yaklaşık 2 milyar lira olması öngörülüyor.

Özel Tüketim Vergisi Düzenlemeleri

Yerli Üretim ve Gelir Kaybı

Milli savunma ve iç güvenlik hedefleri çerçevesinde, belli niteliklerdeki araçların ilk iktisabında özel tüketim vergisi istisnası getiriliyor. Yıllık olarak 5 bin araç alımında toplam gelir kaybının 2,6 milyar lira olması bekleniyor. Arazi taşıtlarına uygulanan ÖTV oranının artırılmasıyla birlikte, yıllık gelire etkisi 14 milyar lira olarak öngörülüyor.

Yatırım Dönemi ve Ekonomik Etki

Finansal Sistemi Güçlendiren Düzenlemeler

Yatırım dönemlerinde diğer kazançlarda kullanılabilen yatırıma katkı tutarının oranının yüzde 80’den yüzde 50’ye indirilmesiyle birlikte, yıllık 15 milyar lira ek gelir artışı bekleniyor. Bu değişiklikler, yatırımcıların finansal kararlarını olumlu yönde etkileyerek, ekonomik istikrarı pekiştirebilir.

Bu gelişmeler, Türkiye’nin ekonomik yapısını güçlendirme ve sürdürülebilir büyümeyi sağlama hedeflerine yönelik atılımlar olarak dikkat çekiyor. Kriz anlarında dahi sağlam mali politikalar ve stratejilerle geleceğe umutla bakmak, ülkenin ekonomisinin dinamikliğini artırmak adına büyük önem taşıyor.