Ultrason Kaskı ile Derin Beyin Yapılarının İncelenmesi: Yeni Bir Dönem Mi Başlıyor?

Beynin Derin Yapılarına Yönelik Çığır Açan Teknoloji

İngiltere’deki University College London (UCL) araştırmacıları, ultrason kaskı kullanarak beynin derin yapıları üzerinde devrim niteliğinde bir çalışma gerçekleştirdi. Bu yenilik, Parkinson hastalığı ve depresyon gibi ciddi rahatsızlıkların tedavisinde yeni kapılar açma potansiyeline sahip. Beynin bazal ganglionlar ve talamus gibi derin bölgeleri, bu tür hastalıkların kaynağında yer almasıyla dikkat çekiyor; fakat geçmişte bu bölgelerin incelemesi ve tedavi edilmesi oldukça zordu.

1000 Kat Daha Hassas Ultrason Teknolojisi

Çalışmanın kıdemli yazarı olan biyomedikal mühendis Bradley Treeby, bu teknolojinin invazif olmayan yöntemlerle derin beyin devrelerine ulaşım sağladığını belirtti. Treeby, “Bu ilerleme sayesinde bilim insanları, daha önce yalnızca cerrahi ile erişilebilen derin beyin devrelerini invazif olmayan yöntemlerle inceleyebilecek,” dedi. Kask, mevcut ultrason cihazlarından 1000 kat daha hassas çalışarak, beynin belirli bölgelerini hedefleyebilme kapasitesine sahip. Bu başarı, kaskın iç yüzeyine yerleştirilen 256 odaklı ultrason elemanları sayesinde elde ediliyor.

Gönüllüler Üzerinde İlk Testler

Yedi gönüllü ile gerçekleştirilen deneyde, kask kullanılarak beynin görsel bilgileri işleyen talamus bölgesi olan lateral genikulat çekirdeği (LGN) hedef alındı. Gönüllüler, yanıp sönen bir dama tahtası deseni izlerken ultrason dalgaları gönderildi. Eş zamanlı fMRI taramaları, görsel kortekste belirgin bir aktivite artışını gösterdi. Araştırmanın ilk yazarı Eleanor Martin, sistemin gerçek zamanlı fMRI uyumuna dikkat çekerek, “Bu özellik kapalı devre nöromodülasyon ve kişiselleştirilmiş tedaviler için büyük bir fırsat yaratıyor,” ifadelerini kullandı.

Etkinin Kalıcılığı Üzerine İlginç Bulgular

Başka bir deneyde, kaskın etkisinin kalıcılığı incelendi. Görsel korteksteki aktivite, uyarı bittikten 40 dakika sonra bile devam etti. Gönüllüler herhangi bir görsel değişim hissetmemesine rağmen, taramalarda belirgin beyin aktivitesi değişiklikleri gözlemlendi. Oxford Üniversitesi’nden klinik nörobilimci Ioana Grigoras, “Özellikle Parkinson gibi derin beyin bölgelerinin etkilendiği hastalıklarda klinik uygulamaları bizleri çok heyecanlandırıyor,” şeklinde yorumladı.

Gelecekte Yeni Tedavi Yöntemleri

Araştırmacılar, bu mekanizmanın tam olarak nasıl çalıştığını anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunun altını çiziyor. Ancak mevcut durumda, ameliyatsız ve geri dönüşümlü bir yöntemle derin beyin yapılarını etkilemek mümkün hale geldi. Bu gelişme, bilim insanlarının beyni anlamasında ve hastalar için yeni tedavi yollarında önemli bir paradigma değişimi olarak değerlendiriliyor.

---

Kısa Yorum

Bu buluş, beynin derin yapılarındaki incelemelerde devrim niteliği taşıyor ve Parkinson ile depresyon gibi hastalıkların tedavisinde umut veriyor. İnvazif olmayan bir yöntemle derin beyin devrelerine ulaşım sağlamak, hem araştırma hem de klinik pratik açısından önemli bir adım. Bilim insanlarının ve klinik uzmanların bu alanda yapacakları çalışmalar, gelecekte sağlık hizmetlerini dönüştürebilir.