Okul Birincileri İçin Yükseköğretim Kontenjanları: Adalet Mi, Eşitlik Mi?
Okul Birincisi Kontenjanı ve Kayıt İstatistikleri
Ülkemizde, liselerini birincilikle tamamlayan öğrenciler, yükseköğretim programlarında özel okul birincisi kontenjanından yararlanma hakkına sahip. Bu durum, öğrencilerin merkezi yerleştirme puanı yeterli olmasa bile tercih ettikleri üniversiteye yerleşmelerini sağlıyor. Ancak, bu sistem bazı bölümlerde büyük puan farklarına yol açıyor.
Yerleşen Öğrenci İstatistikleri
Okul birincilerine ayrılan 559 programda, puanı 400 veya üzerinde olan öğrenciler yerleşti. 300-400 puan aralığında ise 1498, 200-300 aralığında 1558 okul birincisi kontenjanından öğrenciler kabul edildi. 200’ün altında puanla yerleşen okul birincisi sayısı ise sadece 32 ile sınırlı kaldı.
Puan Farkları: Endişe Verici Bir Gerçek
Bazı üniversitelerde, 160 puanla sosyoloji gibi bölümlere yerleşen öğrenciler bulunuyor. Asıl dikkat çekici konu ise, ortaöğretim puanı üstün olan bazı öğrencilerle, okul birincisi olan adaylar arasında büyük farkların bulunması. Örneğin, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nde İngilizce Öğretmenliği programına en düşük puanla yerleşen öğrenci 400 puan almışken, okul birincisi 187 puanla kabul edilmiştir. Bu durum, puan farklarının 213’e kadar çıktığını ortaya koyuyor.
Eğitim Uzmanlarının Değerlendirmeleri
Eğitim Uzmanı Salim Ünsal, bu yıl okul birinciliği kontenjanıyla 6 bin 425 öğrencinin üniversiteye yerleştiğini belirtiyor. Ünsal, "Bir öğrenci 160 puan alıp okul birincisi olabiliyorsa, daha yüksek puan alan öğrencilerin neden birinci olamadığı sorusu gündeme geliyor" diyerek, sistemin adaletsizliğine dikkat çekiyor. Ayrıca, diploma notlarının bu puanlara eklenmesi de ciddi bir sorunu gündeme getiriyor.
Hormonlu Notlar ve Eğitimde Adalet
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Yusuf Kızıltaş, bazı okullarda öğrencilere yüksek notlar verildiğini, bunun da adalet tartışmalarını beraberinde getirdiğini ifade ediyor. Özellikle başarı düzeyi düşük kurumlar ve bazı özel okulların notları şişirmesi, eğitimde eşitsizliğe neden oluyor.
Başarı ve Tercih: Hangi Bölümler Öne Çıkıyor?
2025 YKS yerleştirme sonuçlarına göre, 500 tam puan alarak birinci olan öğrencilerin çoğunluğu mühendislik ve hukuk fakültelerine yönelmiş durumda. Bu öğrenciler arasında Kıbrıs’ta eğitim alan Nizip Fen Lisesi mezunu Ahmet Eren Özyurtseven, Koç Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği’ni, Özel Tan Fen Lisesi mezunu Muhammed İsmail Kuşat ise Galatasaray Hukuk Fakültesi’ni kazanmıştır.
Sonuç: Eğitimde Adalet Arayışı
Bu durum, eğitim sisteminin genel yapısı ve okul birincisi kontenjanları arasında ciddi bir adalet tartışması başlatıyor. Okul birincileri arasındaki puan farkları ve ‘hormonlu not’ verim uygulamaları, eğitimde eşitlik ve başarı kavramlarını sorgulamamıza neden oluyor. Eğitimde gerçek başarıyı yakalamak için, adil ve eşit şartların sağlandığı bir sistemin oluşturulması şart görünüyor.
Bir eğitimci olarak, bu tür yapıların revize edilmesinin önemini vurgulamakta fayda var. Öğrencilerin birbirine eşit fırsatlarla erişim sağladığı bir eğitim sistemi, geleceğimizi güvence altına alır.