Türkiye’deki Eğitim Sistemi Üzerine Yeniden Tartışmalar: 4+4+4 Zorunlu Eğitim Modeli

Türkiye’de 2012 yılından bu yana uygulanan “4+4+4” zorunlu eğitim sistemi, öğretmenlerden, okul yöneticilerinden, öğrencilerden ve velilerden gelen geri bildirimlerle yeniden gözden geçirildi. Eğitim-Bir-Sen’in gerçekleştirdiği geniş çaplı saha araştırması, 36 bini aşkın katılımcının fikirlerini topladı ve mevcut eğitim sisteminin güncellenmesi gerektiğini vurguladı.

Eğitim Süresine Yönelik Değişim Talepleri

Araştırma, Türkiye’nin 81 ilinden öğretmen, okul yöneticisi ve veli ile 75 ilden lise öğrencilerinin katılımıyla gerçekleştirildi. En dikkat çekici bulgulardan biri, mevcut 12 yıllık zorunlu eğitim süresine yönelik değişim taleplerinin yaygın olmasıydı. Öğretmenlerin %93,8’i, okul yöneticilerinin %97,1’i, öğrencilerin %78,5’i ve velilerin %78,8’i eğitim süresinin fazla olduğunu savunarak, kısaltılması gerektiğini belirtti.

İş Hayatına Uyum Sorunları

Katılımcıların önemli bir kısmı, mevcut zorunlu eğitim süresinin toplumsal ve iş hayatının beklentileriyle örtüşmediğini dile getirdi. Öğretmenlerin %75,2’si, yöneticilerin %82,8’i ve velilerin %58,9’u mevcut sürenin işgücü piyasasının ihtiyaçlarına uygun olmadığını ifade etti. Ayrıca, eğitim süresinin uzunluğunun öğrencilerin iş hayatına atılımını zorlaştırdığını düşünenlerin oranı da oldukça yüksek. Öğretmenlerde bu oran %83,7, yöneticilerde %90,2 iken velilerde %68,9 oldu.

Ara Eleman Sorununa Etki

İş dünyasında ara eleman bulmanın zorlaşmasının, zorunlu eğitim süresinin uzunluğundan kaynaklandığını düşünenlerin oranı öğretmenlerde %87,8, yöneticilerde %93,1 ve velilerde %71,6 olarak belirlendi. Ayrıca, uzun eğitim süresinin okul terki riskini artırdığına dair görüşler de geniş bir kitle tarafından desteklendi. Bu düşünceyi paylaşanların oranı öğretmenlerde %70, yöneticilerde %78,9, öğrencilerde %67,2 ve velilerde %52,6 seviyesinde oldu.

Mesleki Yönlendirme Eksiklikleri

Mesleki yönlendirme konusunda da önemli eksiklikler belirlendi. Öğretmenlerin %66,6’sı, yöneticilerin %71’i, velilerin %50’si ve öğrencilerin %33’ü, eğitim sürecinde yeterli meslek seçimi yönlendirmesi yapılmadığını belirtti. Lise son sınıf öğrencilerinin okulda kalmasının gereksiz olduğu görüşü de dikkat çekti. Bu konuda öğretmenlerin %83,6’sı, yöneticilerin %84,7’si, öğrencilerin %75,9’u ve velilerin %47,3’ü hemfikirdi.

Lise Eğitiminin Yeniden Yapılandırılması Gerekiyor

Gelecek nesiller için eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması gerektiği düşüncesiyle önerilen modeller arasında “2+2” ve “3+1” yapıları öne çıktı. “2 yıl zorunlu + 2 yıl isteğe bağlı” modeli, öğretmenlerin %34,5’i, yöneticilerin %32,5’i, öğrencilerin %38,9’u ve velilerin %28,6’sı tarafından desteklendi. “3 yıl zorunlu + 1 yıl isteğe bağlı” modelinin destekçileri ise öğretmenlerde %18, yöneticilerde %14,7, öğrencilerde %31,4 ve velilerde %20 olarak belirlendi.

Sonuç

Eğitim-Bir-Sen’in araştırmasının sonuçları, Türkiye’deki eğitim sisteminin hem bireysel hem de toplumsal düzeyde gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Eğitim süresinin kısaltılması, mesleki yönlendirme eksikliklerinin giderilmesi ve yeni modellerin uygulanması, öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin beklentilerini karşılamak adına büyük önem taşıyor. MEB yönetmelikleri çerçevesinde yapılacak bu değişiklikler, öğretmenlerin özlük hakları ve ek ders ücretleriyle de doğrudan ilgili olacaktır.