Mali Teşviklerin Ekonomideki Yeri: 2024’ün İlk Yarısında GSYH Büyümesi
Proaktif Mali Önlemler ve Büyüme Performansı
2024’ün ilk yarısında, beklenenden daha yüksek bir GSYH büyümesi, hükümetin proaktif mali önlemleri sayesinde gerçekleşti. Eğer bu genişletici bütçe politikası tam anlamıyla uygulanırsa, mali teşviklerin yılın ikinci yarısında büyüme üzerindeki etkisi %1,2 seviyesine çıkacak ve bu durum aşağı yönlü risklerin azaltılmasına katkı sağlayacaktır. Devletin geniş harcama, vergi ve gayrimenkul satış gelirlerinin temkinli tahminleri ile yılın ilk yarısındaki olumlu büyüme temposunu sürdürebileceği görülüyor.
İkinci Yarısı İçin Beklentiler
Yılın ikinci yarısında GSYH büyümesinin keskin bir şekilde yavaşlama potansiyeli taşıdığı belirtildi. Bu durumda, hükümetin 2026 yerel borç takas kotasını ilerletmeyi düşündüğü analist raporları ile gündeme geliyor.
2024’ün İlk Yarısında GSYH: %5,3 Büyüme
Proaktif bütçe uygulamasının, GSYH büyümesini %5,3 oranında desteklediği tahmin ediliyor. Geniş bütçe açığının, 4,75 trilyon CNY (2025 GSYH’sinin %3,4’ü) seviyesinde olacağı bekleniyor. Bu rakam, 2024’ün ilk yarısındaki gerçek harcama düzeyinden 1,1 trilyon CNY (veya GSYH’nin %0,7’si) daha fazla. Ancak, geniş gelirlerdeki vergi ve gayrimenkul satış gelirlerindeki düşüş, H1’de yıllık %0,6’lık bir azalmaya yol açtı. Buna karşın, geniş harcama, yıllık %6 büyüme gösterdi; sosyal güvenlik, istihdam, bilim ve teknoloji ile altyapı projelerine güçlü yatırımlar yapıldı.
İkinci Yarının Mali Hedefleri
Geniş bütçe kapsamında mali alanın ikinci yarı için makul seviyelerde kalması bekleniyor. Ancak, borç takas işlemlerinden gelecek desteğin daha düşük olması öngörülüyor. Onaylanan 2025 bütçesi ise, GSYH’nin %1,9’unu kapsayan bir mali teşvik öngörüyor. Eğer geniş bütçe tamamen kullanılırsa, hükümetin yılın ikinci yarısında 8,7 trilyon CNY açık vermesi ve bunun 2024’ün ikinci yarısında 1,9 trilyon CNY (veya GSYH’nin %1,2’si) olacağını tahmin ediyor.
Hükümetin Yaklaşımı ve Ek Fungsi Teşvikler
Yılın ilk yarısındaki güçlü ekonomik performans ve mali kolaylık göz önüne alındığında, hükümetin ek teşvikler sunmaktan ziyade, mevcut bütçe uygulamasını sürdürmesine odaklanması bekleniyor. Ancak, büyüme hedeflenen %5’in önemli ölçüde altına düşerse, hükümetin olası aşağı yönlü riskleri azaltma adına 2026 borç takas tahvil ihracı kotasını önceden devreye sokması muhtemeldir.
Ekonomi Editörü Yorumu
Sonuç olarak, 2024’ün ilk yarısındaki güçlü GSYH büyümesi, proaktif mali politikaların etkisiyle şekilleniyor. Ancak, ikinci yarıda meydana gelebilecek olumsuzluklar ve yavaşlayan büyüme, mali alanın yönetimi açısından önemli bir zorluk oluşturabilir. Hükümetin, mevcut mikroekonomik dengelerini koruyarak akılcı adımlar atması, Türkiye’nin ekonomik istikrarı açısından büyük önem taşıyor. Özellikle, enflasyon ve faiz odaklı politikalar, döviz kurlarının dalgalanması ile birlikte dikkate alınmalıdır. Bu durumda, tüm ekonomik aktörlerin dikkatli olması gerektiği aşikardır.