Enflasyon: Uluslararası Raporlardaki İyimserlik ile Gerçekler Arasındaki Uçurum

Giriş

Son günlerde uluslararası raporların Türkiye ekonomisi için verdiği olumlu sinyaller dikkat çekiyor. Ancak bu iyimserlik, vatandaşın markette gördüğü fiyatlarla çelişen bir tablo oluşturuyor. Fitch’in kredi notunu BB-’ye yükseltmesi, EBRD’nin büyüme tahminini %3,1’e revize etmesi ve Goldman Sachs’ın enflasyon ve politika faizine ilişkin güncellemeleri, ekonomik değerlendirmeleri yeniden gündeme taşıdı.

Uluslararası Raporların Anlamı

Fitch’in Kredi Notu

Fitch’in Türkiye için verdiği BB- notu, adeta öğrencinin karnesindeki bir notun değişmesi gibidir. Geçmişte Türkiye, 2013’te atılımlar yaparak BBB- seviyesine yükselmiş ve "yatırım yapılabilir ülke" konumuna gelmişti. Bugün ise kişi başı gelir 12.500 dolarda kalmışken, enflasyon %51,97, işsizlik %9,6 civarında. Dolayısıyla, artış modern döneme ilişkin umut verse de, gerçek durum çok daha karmaşık.

Ekonomik İyileşmenin Getirileri

Kredi notundaki artış, başta Hazine olmak üzere büyük şirketler için maliyet avantajı sağlasa da, vatandaş için banka kredileri hâlâ %50’lerden başlıyor. Konut kredileri ise hala hayalden öteye geçemiyor. Yani ekonomik iyileşme, ortalama vatandaşın yaşam standartlarını doğrudan etkilemiyor.

Tahminlerdeki Çelişki

Büyüme Beklentileri

EBRD’nin büyüme tahmini (%3,1) Türkiye’nin son 20 yıllık ortalamasının oldukça altında. Goldman Sachs ayrıca, hükümetin %17,5 hedeflediği enflasyon oranını %29 olarak öngörüyor. Bu durum, piyasanın Ankara’nın ekonomik programına olan güvenini sorgulamasına neden oluyor.

Tarihsel Benzerlikler

Geçmişteki kriz dönemleri, benzer tahminlere sahne oldu. 1994 krizi sonrası IMF programlarında büyüme beklentisi düşük kalırken, 2001 sonrası Türkiye yüksek büyüme gösterdi. Bu çelişkili durumlardaki tahminler ise bazen gerçeklerle örtüşmeyebiliyor.

Senaryolar

Olumlu Senaryo

Fitch’in kredi notundaki artış, yabancı yatırımcıları Türkiye’ye çeker. Döviz kuru istikrara kavuşur ve enflasyon düşer; Türkiye 2025 yılında %4 büyüme kaydedebilir.

Olumsuz Senaryo

Sıkı para politikasının gevşetilmesiyle, güven kaybı yaşanabilir. Bu durumda enflasyon yeniden yükselebilir ve kredi notları düşüşe geçebilir. 1994 ve 2018 döngüleri tekrarlanır.

Ara Senaryo

Kredi notundaki artış sınırlı sermaye girişine yol açabilir. Türkiye büyüme oranını %3 civarında tutarken, enflasyon %25-30 arasında sıkışabilir. Bu senaryoda, ülke ne kriz ne de başarı hikâyesi yazabilir.

Sonuç

Uluslararası raporlardaki iyimserlik, Türkiye’nin ekonomik potansiyeline işaret etse de, günlük yaşamda yaşanan fiyat artışları vatandaşın gerçeklerini yansıtmıyor. Resmi enflasyon %51,97 olarak açıklansa da, kira ve gıda fiyatlarındaki artışlar büyük bir sorun teşkil ediyor.

Sonuç olarak, Fitch’in notu, EBRD’nin tahminleri ve Goldman Sachs’ın revizyonları, sokaktaki gerçeklerle örtüşmediği sürece anlam ifade etmiyor. Gerçek enflasyon, bakkal defterinde ölçülüyor.

Not: Bu metinde yer alan görüşler yazarın subjektif değerlendirmeleridir ve yatırım tavsiyesi niteliği taşımaz. Veriler kamuya açık kaynaklardan derlenmiştir ve doğrulukları bağımsız olarak teyit edilmelidir.