Mahfi Eğilmez: Ekonomik Dönüşümlerin Arka Planı
İktisatçı Mahfi Eğilmez, son yıllardaki ekonomik gelişmeleri değerlendirirken, “2020’den bu yana yaşadığımız tek değişiklik yüksek faiz-yüksek kurdan, düşük faiz-yüksek kura ve buradan da yüksek faiz-düşük kura geçiş yapmamızdır” ifadesini kullandı. Eğilmez, bu durumun Türkiye ekonomisindeki döngüsel sorunları gözler önüne serdiğini belirtti.
Merkez Bankası Faiz Oranlarını Sabit Tutmayı Seçti
Merkez Bankası (MB), 19 Haziran 2024 tarihinde, faiz oranlarını yüzde 46 seviyesinde sabit bıraktığını açıkladı. Bu karar, gecelik borç verme faiz oranını yüzde 49, gecelik borçlanma faiz oranını ise yüzde 44,5 olarak korudu. MB’nin açıklamasında enflasyonun ana eğiliminin mayıs ayında gerilediği vurgulanarak, “Öncü veriler, ana eğilimdeki düşüşün haziran ayında da devam ettiğine işaret etmektedir. İkinci çeyrek verileri, yurt içi talebin yavaşladığını göstermektedir” denildi.
Jeopolitik Riskler ve Dezenflasyon Süreci
Açıklamada ayrıca, jeopolitik gelişmelerin ve küresel ticaretteki korumacılığın dezenflasyon sürecine olası etkileri gözlemlenmeye devam edeceği ifade edildi. Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının ise bu süreçte risk unsuru olmaya devam ettiği kaydedildi.
Eğilmez’in Yazısında Öne Çıkan Başlıklar
Mahfi Eğilmez, kendi internet sitesinde “Yüksek Faiz – Düşük Kur” başlıklı bir yazıda, daha önce dile getirdiği "Faiz ve kurla oynayarak bir yere varamayız" görüşünü yineledi. Eğilmez’in yazısından bazı önemli noktalar şu şekilde:
- Türkiye’nin son 30-40 yılındaki ekonomik durumu, yüksek faiz yüksek kura, düşük faiz yüksek kura ve sonunda yüksek faiz düşük kura geçişi ile özlü bir şekilde tanımlanabilir. Bu döngüde, aslında değişen pek bir şey yok.
- Kur ile faiz ilişkisi, faizin ulusal paranın iç değerini ve kurun ulusal paranın dış değerini belirlemesinden kaynaklanmaktadır. İç ve dış değer kayıplarının eşitlenmesi gerekmektedir.
- Riskler, ülkenin siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda karşılaştığı zorluklardan kaynaklanırken, büyük risklerle karşılaşan bir ekonomide ulusal para hem iç hem de dış değer kaybeder.
- Normal şartlar altında, risk unsurları minimize edilmiş bir ekonomide, iç ve dış değer kaybı arasında daha dengeli bir ilişki olmalıdır. Bu durumda faiz ve kur seviyeleri normal seyreder.
Faiz Düşerse, Kur Yükselir
Eğilmez, TÜİK’in (Türkiye İstatistik Kurumu) enflasyon hesabını doğru kabul ederse, TCMB’nin faiz oranlarını düşürerek mevduat ve kredi faizlerini azaltması gerektiğini belirtti. Faiz oranlarının düşmesi, kurun yükselmesine neden olacaktır; yüksek faiz, sıcak parayı ülkeye çekerek kuru baskılamaktadır.
Eğilmez, ihracatçıların düşük kurdan şikayetçi olduğunu; sanayicilerin ise yüksek faiz oranlarının maliyetlerini artırmasından mağdur olduklarını belirtirken, bu durumu düzeltmek için ikili bir çözüm önerdi. Ancak ENAG’ın (Enflasyon Araştırmaları Grubu) hesaplarının doğru olması durumunda, faizlerin düşürülmesi gerektiği vurgusunu yaptı.
Ekonomik Gelişmelerin Geleceği
Eğilmez, kurun hızla yükselmesinin, GSYH’nin ve dolayısıyla kişi başına gelirin düşmesine neden olacağı konusunda uyarıda bulundu. Bu, Türkiye’nin kalkınma hedeflerine ulaşmasını zorlaştırabilir. Ekonomist, enflasyonun doğru bir şekilde ölçülüp ölçülmediği sorusunun kritik öneme sahip olduğunu dile getirerek, bu sorunun yanıtlanması gerektiğini belirtti.
Mahfi Eğilmez, Türkiye ekonomisinin mevcut zorluklarının üstesinden gelebilmesi için sağlam bir değerlendirme ve strateji geliştirilmesi gerektiğini ifade etti.