Merkez Bankası, Konut Kiralarındaki Artışı Dizginlemek İçin Çözüm Önerileri Sunuyor

Seçim sonrası yeni vergilere ilişkin ilk işaret Merkez Bankası’ndan geldi. Banka, konut ve kiralardaki artışı dizginlemeye yönelik somut önerilerini yayımladığı son enflasyon raporuyla kamuoyuna açıkladı.

Kademeli İlave Vergi ve Alternatif Kiralama Modelleri

Merkez Bankası, birden fazla konutu olanlara kademeli ilave vergi getirilmesi önerisinde bulunurken, şirketlerin daha fazla ev yapıp kiraya vererek geçimini kiradan sağlayan ev sahiplerine alternatif olmaları ve ‘hisseli kiracılık’ modeline geçilmesi gibi öneriler de sundu.

Konut Kiralarında Yapılması Gereken Düzenlemeler

Merkez Bankası, kiraların merkezi bir platform üzerinden takibinin sağlanması, kiralamalarda standartlar oluşturularak uygulamasının zorunlu hale getirilmesi ve kira piyasasının sağlıklı işlemesi için yeni düzenlemelerin yapılması çağrısında bulundu.

Önerilen Yeni Düzenlemeler

Yapılacak yasal düzenlemelerle; sahip olunan konut sayısına göre kademeli vergilendirme, düzenli gelire sahip çalışanlara yönelik uzun vadeli, değişken faizli ya da eşik bir ücrete endeksli, ödeme esnekliğine sahip konut kredisi modelleri uygulanması, konut alımlarında sağlanacak kredilerin hane halkının sahip olduğu konut sayısına göre değişen faizle sağlanması önerildi.

Alternatif Kiralama Modelleri ve Örnek Ülkeler

Merkez Bankası, dar gelirlilerin kiradan kurtulmaları için çeşitli ülkelerde uygulanan modellerin Türkiye’ye getirilmesini de önerdi. Ayrıca Londra, Hollanda ve İtalya’da uygulanan modellerin avantajlarına dikkat çekti.

‘Hisseli Kiracılık’ Modeli ve Diğer Ülke Örnekleri

Örneğin Londra’da ilk defa konut sahibi olacaklar “shared ownership” adı verilen programlara dahil olarak ilk konutlarının en az yüzde 25’ini satın alabilmekte, geri kalan hisse için kira ödeyebilmekte, ilerleyen zamanlarda evin geri kalan hissesini de satın alabilmektedirler. Hollanda’da kamunun sahip olduğu konut stoku, serbest piyasada oluşan kira düzeyine kıyasla daha uygun kiralarla çeşitli gelir gruplarına paylaştırılırken, İtalya’da sosyal konutların kiraları ihtiyaç sahiplerinin gelir düzeylerine uyumlu olarak belirlenmiş oranlarda sübvanse edilmektedir.

Özel Sektörün Kiralık Konut Arzını Artırması

Merkez Bankası raporda, kiralık ev sayısının artırılmasına yönelik olarak şirketlerin teşvik edilmesini de önerdi. Öneri şöyle ifade edildi: “Kamunun yanında özel sektörün de kiralanmak amacıyla konut inşa etmesi kiralık konut arzını artırmaya yönelik bir diğer adımdır. Bu şirketlerin sermaye piyasaları aracılığıyla halka açılmaları ve portföylerini çeşitlendirmeleri bireysel yatırımcıların konut kiralarken karşı karşıya olduğu riskleri düşürecek, katılımcılara düzenli nakit akışı sağlarken kiracılara da tasarruf oranları düşük olsa dahi kira piyasasındaki şoklardan korunma imkânı tanıyacaktır.”