Cari İşlemler Hesabı: Eylül Ayında Dikkat Çeken Veriler

Eylül 2023 Cari İşlemler Hesabı

Eylül ayında Türkiye’nin cari işlemler hesabı, 1.112 milyon ABD doları fazla kaydederek dikkat çekti. Ancak, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, 6.803 milyon ABD doları fazla vermesiyle, ekonomik dengelerin ne denli dikkatle takip edilmesi gerektiğini gözler önüne serdi. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı ise 5.356 milyon ABD doları olarak kaydedildi. Bu veriler, piyasalarda fiyatlama ve döviz kurlarında oynaklık yaratabilecek unsurları barındırıyor.

Yıllıklandırılmış Veriler

Yıllıklandırılmış verilere göre, Eylül ayında cari açık 20,1 milyar ABD doları, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı ise 64,8 milyar ABD doları seviyelerine ulaştı. Bu durum, Türkiye’nin ticaret dengesinin zayıflığını ve potansiyel olarak enflasyonist baskıları artırabilecek faktörleri ortaya koyuyor. Hizmetler dengesi, bu ayda 62,6 milyar ABD doları fazla verirken, birincil ve ikincil gelir dengesi sırasıyla 17,6 milyar ABD doları ve 308 milyon ABD doları açıkla sonuçlandı.

Finans Hesabı Durumu

Eylül ayında cari açık finansmanındaki temel bileşenler arasında net doğrudan yatırımlar 5,7 milyar ABD doları, net portföy yatırımları 2,0 milyar ABD doları ve krediler 22,8 milyar ABD doları gibi önemli kalemler öne çıkıyor. Bunun yanı sıra, ticari krediler 1,9 milyar ABD doları gibi bir katkı sağlarken, net efektif ve mevduatlar ise 1,1 milyar ABD doları negatif etki yarattı. Merkez Bankası’nın döviz cinsinden net rezerv azalışı 6,8 milyar ABD doları oldu; bu durum, döviz piyasalarda yaratacağı yükü artırabilir.

Doğrudan Yatırımlar ve Gayrimenkul

Eylül ayında doğrudan yatırımlardan kaynaklı net çıkışlar 162 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Yurtdışında yerleşiklerin Türkiye’ye toplam doğrudan yatırımları 722 milyon ABD doları artarken, yurtiçindeki yerleşiklerin yurt dışındaki doğrudan yatırımları 884 milyon ABD doları yükseldi. Gayrimenkul yatırımında, yurtiçi yerleşiklerin 211 milyon ABD doları değerinde gayrimenkul alımı yaparken, yurtdışı yerleşiklerden Türkiye’de 180 milyon ABD doları net gayrimenkul alımı görüldü.

Portföy Yatırımları ve Krediler

Eylül ayında portföy yatırımları 1.152 milyon ABD doları net giriş kaydetti. Yurtdışında yerleşikler, borsa ve DİBS piyasasında sırasıyla 322 milyon ABD doları net satış ve 554 milyon ABD doları net alış gerçekleştirdi. Yurt dışında yapılan tahvil ihraçlarına yönelik olarak, bankalar ve genel hükümet sırasıyla 1.336 milyon ABD doları ve 1.726 milyon ABD doları net alım gerçekleştirdi.

Diğer Yatırımlar ve Rezerv Varlıklar

Diğer yatırımlar kaleminde, yurtdışı bankaların Türkiye’deki mevduatları Türk lirası ve yabancı para cinsinden toplam 935 milyon ABD doları net artış gösterdi. Rezerv varlıklar kaleminde ise bu ay 8.692 milyon ABD doları net azalış gerçekleşti. Bu durum, rezerv varlıkların sağlığı açısından endişe verici bir tablo sunuyor.

Son Değerlendirme

Eylül ayı verileri, Türkiye ekonomisinin dış ticaretinde ve cari işlemler dengesinde sıkıntılar yaşandığını ortaya koyuyor. Artan ticaret açığı ve rezerv varlıkların azalması, enflasyonist baskıların artmasına neden olabilirken, artan döviz ihtiyacı da piyasada volatiliteleri tetikleyebilir. Bu bağlamda, yatırımcılar ve ekonomi politikaları belirleyicileri, gelişmeleri yakından takip etmeli ve gerekli önlemleri almak için hızlı hareket etmelidir. Sonuçta, döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve enflasyon, ekonominin sağlığı açısından kritik faktörler olarak karşımıza çıkıyor.