Ekim Ayında Tarımda Fiyat Değişimleri: Enflasyon ve Girdi Maliyetleri Üzerindeki Etkileri

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ekim ayı itibarıyla üretici ve market fiyatları ile girdi maliyetlerindeki değişiklikleri ele aldı. Bayraktar, özellikle girdi maliyetlerindeki artışların enflasyon üzerindeki etkilerine dikkat çekti.

Girdi Maliyetlerinde Dikkat Çeken Değişimler

TZOB Başkanı Bayraktar, ekim ayı verilerine göre gübre fiyatlarında değişiklikler olduğunu açıkladı. Ekimde “20.20 kompoze gübresi” fiyatı yüzde 0,7, amonyum sülfat gübresi yüzde 0,4, DAP gübresi yüzde 0,3 ve ÜRE gübresi ise yüzde 1 oranında azaldı; ancak amonyum nitrat gübresi fiyatı yüzde 0,8 oranında arttı. Geçen yıl aynı döneme göre gübre fiyatları belirgin bir artış göstermekte. Aynı zamanda, mazot fiyatları ekimde aylık yüzde 1,9, yıllık ise yüzde 30,4 oranında artış kaydetti.

Üretici ile Market Arasındaki Fiyat Uçurumu

Bayraktar, ekim ayında üretici ve market arasındaki fiyat farklarının dikkat çekici olduğunu belirtti. Patates, %382,9’luk farkla en fazla fiyat uçurumu görülen ürün oldu. Bunu %284,1 ile kuru soğan, %242,1 ile marul ve %229,5 ile maydanoz izledi. Üretici fiyatları, market fiyatlarının çok altında kalmış durumda; örneğin, 5 lira 25 kuruş olan patates, markette 25 lira 35 kuruşa satılmakta.

Piyasalardaki Ürün Fiyat Değişimlerine Genel Bakış

Market fiyatları en fazla artan ürünler arasında patates %32,9, kuru soğan %30,3 ve domates %24,4 ile öne çıkıyor. Diğer yandan, yüzde 21,9’luk bir düşüşle yeşil fasulye, markette fiyatı en çok azalan ürün pozisyonunda. Üretici fiyatları açısından ise, yeşil fasulye %28,4’lük düşüşle ön plana çıkarken, kabakta %69,2’lik bir artış yaşandı. Bu durum, enflasyon baskısını daha da artıran bir etken olarak değerlendiriliyor.

Fiyat Değişimlerinin Arkasındaki Nedenler

Bayraktar, fiyat değişimlerini değerlendirdiğinde, tarımsal sezon değişikliklerinin belirleyici olduğuna vurgu yaptı. Örneğin, kabak ve domates gibi ürünlerdeki artışlar, hasadın sona erip seralara geçilmesiyle bağlantılı. Kuraklık nedeniyle yaşanan üretim kayıpları da, ardından gelen zamlara sebep olmaktadır. Özellikle fındıkta yaşanan rekolte kaybı ve patatesin depo maliyetlerindeki artış, bu ürünlerin fiyatlarını yukarı yönlü etkilemiş durumda. Yeşil fasulyede ise hasadın devam etmesi, arz fazlasına yol açarak fiyatların düşmesine neden oldu.

Sonuç olarak, ekim ayındaki fiyat değişimleri, enflasyon, kurumlar ve faiz üzerindeki baskılar açısından önemli bir gösterge oluşturuyor. Üretici ve market fiyatları arasındaki uçurum, girdi maliyetlerini daha da artırırken, bu durum tüketici üzerindeki enflasyonist baskıları da artırmaktadır. Önümüzdeki dönemde tarım sektöründeki gelişmeler, fiyat dalgalanmalarının politikalar üzerindeki etkisini belirleyecek önemli bir faktör olacaktır.