D Vitamini: Efsaneler ve Gerçekler
D Vitamini Eksikliği ve Abartılı Endişeler
Çocuk endokrinolojisi alanında önemli bir uzman olan Prof. Dr. Şükrü Hatun, D vitamini eksikliği konusunda son yıllarda artan endişeleri ele alıyor. 2005 yılından beri Türkiye’de 1 yaş altındaki bebeklere ücretsiz D vitamini verilmesi programının öncülerinden biri olan Hatun, D vitamini ile ilgili yanlış bilgilendirmelerin toplumda yarattığı kaygılara dikkat çekiyor. Özellikle, Oksijen Gazetesi’nde Osman Müftüoğlu’nun "D vitamini 50’den azsa tehlikedesiniz" başlıklı yazısı, bu konudaki tartışmaları alevlendirdi.
D Vitamininin İdeal Seviyesi Nedir?
Hatun, D vitamini için 50 ng/ml’in altının riskli, 70 ng/ml’in ideal olduğu yönündeki görüşlerin bilimsel dayanağının olmadığını vurguluyor. Amerikan Endokrin Birliği’nin 2024’te yayınladığı klinik rehberde, rutin D vitamini testlerinin önerilmediği belirtiliyor. Ayrıca, D vitamininin optimal düzeyinin 20-30 ng/ml arasında olduğu ifade ediliyor. Çocukluk döneminde ise 20-100 ng/ml arası normal kabul ediliyor.
D Vitamininin İskelet Dışı Etkileri
D vitamininin iskelet dışı etkileri, yani kanser, kardiyovasküler hastalıklar ve otoimmün hastalıklar üzerindeki etkileri, bilimsel olarak yeterince kanıtlanmamıştır. Hatun, bu konuda yapılan araştırmaların çoğunun neden-sonuç ilişkisi kriterlerini karşılamadığını belirtiyor. Örneğin, VITAL çalışmasında D vitamini takviyesinin sağlık sonuçları üzerinde herhangi bir olumlu etkisi görülmemiştir.
Sonuç: D Vitamini Her Derde Deva Değil
D vitamini, doğrudan güneş ışığı ile sentezlenen bir vitamindir ve çoğu insan için yeterli D vitamini üretimi, sadece yüzlerinin güneşe maruz kalmasıyla sağlanabilir. Hatun, D vitamini düzeylerinin sürekli ölçülmesinin gereksiz olduğunu ve insan bedeninin bu konuda daha dayanıklı olduğunu vurguluyor. D vitamini her derde deva değildir; bu nedenle, abartılı endişelerden kaçınılmalıdır.
Kısa Yorum
Prof. Dr. Şükrü Hatun’un D vitamini konusundaki açıklamaları, toplumda yaygın olan yanlış anlamaları düzeltmek adına önemli bir adım. Bilimsel verilere dayanmayan endişelerin, bireylerin sağlıklarını olumsuz etkileyebileceği unutulmamalıdır. D vitamini ile ilgili doğru bilgilendirme, sağlıklı bir toplum için kritik öneme sahiptir.