Obezite: Her Üç Kişiden Biri Obez
Obezite, dünya genelinde büyüyen bir sağlık sorunu olarak kabul edilir. Ülkemizde de her üç kişiden birinin obez olduğu tespit edilmiştir. Peki, obezite nedir ve neden bu kadar yaygındır?
Obezite Nedir?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), obeziteyi "vücutta sağlığı bozacak ölçüde anormal veya aşırı yağ birikimi" olarak tanımlar. Normal kilonun yüzde 20’den fazlasına sahip olmak obezite belirtisi olarak kabul edilir. Obezitenin tanısında en yaygın kullanılan ölçüm ise Vücut Kitle İndeksi (VKİ) olup, bu indeksin 30 ve üzeri değerleri obeziteyi işaret eder. Ayrıca, bel çevresi ve bel-kalça oranı gibi diğer ölçütler de dikkate alınmaktadır.
Obezitenin Nedenleri
Obezitenin birden fazla nedeni vardır ve bu nedenler arasında genetik yatkınlık, çevresel etmenler, psikolojik faktörler ve hormonal dengesizlikler yer alır. Aşağıda obezitenin en yaygın nedenlerini bulabilirsiniz:
- Aşırı ve dengesiz beslenme
- Fiziksel aktivite yetersizliği
- Genetik yatkınlık
- Psikolojik etmenler (stres, depresyon, duygusal yeme vb.)
- Hormonal hastalıklar (örneğin, hipotiroidi, Cushing sendromu)
- Bazı ilaçlar (antidepresanlar, kortikosteroidler)
Obezitenin Tedavi Yöntemleri
Obezite tedavisi, sadece kilo kaybıyla sınırlı kalmamalı; aynı zamanda yaşam kalitesini artırmayı, obeziteye bağlı hastalıkları önlemeyi ve sürdürülebilir bir yaşam tarzını benimsemeyi hedeflemelidir. Tedavi yöntemleri şu şekildedir:
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Obezite tedavisinin temel unsurlarından biri yaşam tarzı değişiklikleridir.
- Beslenme Düzenlemesi: Kalori alımının azaltılması ve liften zengin dengeli bir diyet önerilir.
- Fiziksel Aktivite: Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz yapılması şarttır.
- Davranışsal Terapi: Yeme alışkanlıklarını düzenlemek için psikolojik destek sunulur.
2. Farmakolojik Tedavi
VKİ’si 30 ve üzeri olan veya VKİ’si 27 olup obeziteye bağlı sağlık sorunları yaşayan bireylerde, ilaç tedavisi uygulanabilir. Ancak bu tedavi, mutlaka bir doktor kontrolünde yapılmalıdır.
3. Cerrahi Tedavi
Ciddi obezite vakaları veya diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen durumlar için cerrahi müdahale önerilmektedir.
Cerrahi Yöntemler
- Sleeve Gastrektomi (Tüp Mide Ameliyatı): Midenin yüzde 80’i alınır ve açlık hissini azaltan grelin hormonu salgısı düşürülür.
- Gastrik Bypass: Mide küçük bir kese haline getirilir ve besinlerin emilimini azaltmak için ince bağırsağın bir kısmı devre dışı bırakılır.
- Duodenal Switch: Mide küçültülürken ince bağırsağın bir kısmı da devre dışı bırakılır. Bu yöntem ciddi kilo kaybı sağlayabilir ancak besin eksikliği riskleri de var.
Ameliyat Sonrası Dönem ve Hasta Takibi
Cerrahi müdahale sonrası hastalar sıkı bir takip sürecine girmelidir. Vitamin-mineral takviyeleri, psikolojik destek ve beslenme danışmanlığı bu sürecin önemli parçalarıdır. Uzun dönem başarı, yalnızca ameliyatla değil, aynı zamanda kişinin yaşam tarzı değişikliklerini sürdürebilmesine bağlıdır.
Sonuç olarak, obezite bir kilo sorunu değil, sistemik bir hastalık olarak değerlendirilmeli ve tedavi sürecinde tüm bu faktörler dikkate alınmalıdır. Toplumsal farkındalık, bireysel sorumluluk ve erken müdahale, obeziteyle mücadelede kritik öneme sahiptir. Kamuoyunun bilinçlenmesi, bu sağlık sorununun önlenmesi ve tedavi edilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.