Özel Öğretim Kurumlarında Öğretmenlerin Ücret ve Sosyal Hakları: Vergilendirme Yöntemleri

Özet

Ülkemizde 15,000’e yakın özel öğretim kurumu, 200,000’den fazla öğretmen ile eğitim sektörüne önemli katkılarda bulunmaktadır. 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, özel öğretmenler ve yöneticilere ödenen ücretlerin vergilendirilmesi konusunu gündeme taşımaktadır. Bu yazıda, özel öğretim kurumlarında öğretmenlere yapılan ödemelerin gelir vergisi ve damga vergisi açısından durumu incelenecektir.

1. Giriş

1965 yılında yürürlüğe giren 625 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, 8 Şubat 2007’de yürürlüğe giren 5580 Sayılı Kanun ile kaldırılmıştır. Özel eğitim kurumlarının desteklenmesine yönelik iki vergi teşviki mevcuttur.

1.1. Teşvikler

Birinci Teşvik: 5580 Sayılı Kanun kapsamındaki özel öğretim kurumlarından elde edilen kazançlar, beş yıllık gelir ve kurumlar vergisi istisnasına tabidir.

İkinci Teşvik: Bu Kanun kapsamında çalışan öğretmen ve yöneticilerin devlet tarafından ödenecek yardım ve tazminatları, gelir vergisinden muaf tutulmaktadır. Aşan tutar ise vergiye tabi olmaktadır.

2. Ücret Ödemelerinde Gelir Vergisi Tevkifatı

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre, ücret işverene bağlı olan çalışanlara verilen paralar ile karşılığında sağlanan menfaatlerdir. Ücret, ödenek, tazminat gibi adlar altında olmadan kazancın belirli bir yüzde ile tayin edilmesi durumunda da tevkifat uygulanmaktadır.

2.1. İstisna Edilen Gelirler

Gelir Vergisi Kanunu’nun çeşitli maddeleri, hem ücret hem de sosyal yardımların bir kısmını istisna etmektedir. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 5580 Sayılı Kanun, bu konuda özel düzenlemelere sahiptir.

3. Özlük Hakları ve Sorumluluklar

5580 Sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, özel öğretim kurumlarındaki öğretmen ve yöneticilere, resmi kurumlarda sağlanan haklarla eşit şartlar sunulmaktadır. Sosyal yardım ödemeleri vergi muafiyetine tabidir. Ek ders ücretleri, resmi okullardaki tutarlara eşit olmalıdır.

4. Öğretmen Adaylarına Yapılan Ödemeler

7528 Sayılı Öğretmenlik Mesleği Kanunu gereğince, öğretmen adaylarına hazırlık eğitimi süresince belirlenen tutarda ödeme yapılmakta ve bu ödeme damga vergisi hariç hiçbir vergiye tabi tutulmamaktadır.

5. Öğretim Yılına Hazırlık Ödeneği

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ek 32. maddesi uyarınca, her öğretim yılı başında öğretmenlere bir defaya mahsus hazırlık ödeneği ödenmektedir. Bu ödeme de damga vergisi dışında vergiye tabi değildir.

6. Gelir İdaresi Düzenlemeleri

Gelir İdaresi’nin 15.04.2003 tarihli genelgesi, özel öğretim kurumlarındaki öğretmen ve personele yapılan ödemelerin nasıl vergilendirileceğine dair önemli bilgiler sunmaktadır. Bu genelge çerçevesinde uygulamalar, 5580 Sayılı Kanun’un hükümlerine uygun olarak yürütülmektedir.

7. Özelgelere Dayanan Uygulamalar

Gelir İdaresi’nden alınan özelgelerde, öğretim yılına hazırlık ödeneği gibi sosyal yardımların ne şekilde vergilendirileceği açıklanmış olup, özel okullarda da bu ödeneğin resmi okullarla eşit şekilde verilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

8. Sonuç

Özel öğretim kurumlarında verilen ücretlerin ve sosyal yardımların vergilendirilmesi, 2003/2 Sıra No’lu GVK İç Genelgesi çerçevesinde yürütülmektedir. 5580 Sayılı Kanun’a tabi öğretmen ve personele yapılan ödemelerin bir kısmı gelir vergisinden muaf tutulmakta, bunun yanında damga vergisi uygulanmaktadır. Özel okullarda da resmi okulların sahip olduğu haklarla benzer bir düzen içinde öğretim yılına hazırlık ödeneği ve sosyal yardımlar verilmektedir.

---

Bu yazı, özel okullarda çalışan öğretmenlerin, sosyal yardımlar ve azami hakları konusunda farkındalık oluşturmakta, pek çok öğretmen için önemli bilgiler sunmaktadır. Eğitim sisteminin dinamizmi içinde, bu tür düzenlemelerin doğru anlaşılması, öğretmenlerin motivasyon ve verimliliğini artıracaktır.